Thị trường, con người và sản phẩm là 3 tiêu chí quan trọng nhất để nhà đầu tư và các chuyên gia đánh giá doanh nghiệp khởi nghiệp.

Hội thảo “Ideal Startup Profile: Tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo từ chuyên gia, nhà đầu tư” đã diễn ra trong khuôn khổ Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia – Techfest Vietnam 2019 tại Quảng Ninh.

Hội thảo quy tụ các diễn giả là những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hiện nay: Ông Trần Anh Vương – Chủ tịch King Invest, Nhà đầu tư Shark Tank Việt Nam; Ông Trí Hoàng – Nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Trung tâm ươm tạo khởi nghiệp và thúc đẩy kinh doanh Ai20x tại Silicon Valley;  Bà Nguyễn Hoàng Anh (Cassie Nguyễn) – Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Abivin – startup Việt vừa giành chiến thắng tại cuộc thi khởi nghiệp thế giới Startup World Cup 2019; và Ông Tài Nguyễn – Giám đốc điều hành cuộc thi khởi nghiệp Việt toàn cầu Vietchallenge; và Ông Nguyễn Việt An – Phụ trách quản lý và hỗ trợ nhiệm vụ Đề án 844.

Đánh giá startup dựa trên các tiêu chí nào?

Trao đổi về 3 tiêu chí quan trọng nhất trong việc đánh giá doanh nghiệp khởi nghiệp, các diễn giả trong hội thảo đều nhất trí với ba yếu tố: Thị trường, con người và sản phẩm. Theo bà Nguyễn Hoàng Anh (Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Abivin), đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, yếu tố đầu tiên cần chú trọng là xác định tiềm năng thị trường, thị trường đủ lớn thì doanh nghiệp mới có thể phát triển được. Thứ hai là yếu tố con người, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của đội ngũ nhà sáng lập (founding team) trong việc tạo ra chất xám, sản phẩm. Cuối cùng, bất cứ doanh nghiệp nào cũng cần quan tâm đến sản phẩm, một sản phẩm cần đủ tốt và đủ mang lại giá trị cho khách hàng của mình.

Yếu tố thị trường đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với một doanh nghiệp khởi nghiệp. Theo đó, việc nghiên cứu thị trường sẽ cung cấp cho doanh nghiệp những thông tin quan trọng về quy mô và xu hướng thị trường, tốc độ tăng trưởng, nhân khẩu học của khách hàng… từ đó xây dựng và lựa chọn được mô hình kinh doanh phù hợp.

Giải thích thêm về yếu tố thị trường, ông Trần Anh Vương (Shark Vương) – Chủ tịch King Invest cho biết: “Về mong muốn, bất cứ dự án nào khi nghĩ đến thị trường rộng thì sẽ nghĩ đến thị trường quốc tế. Thực tế trong ngành nào cũng vậy, doanh nghiệp không chỉ phục vụ cho đất nước mà còn là giải quyết bài toán lớn hơn của thế giới. Đây cũng chính là yếu tố quyết định con mắt của nhà đầu tư khi nhìn về khát vọng của startup nói chung”.

Tuy vậy, các chuyên gia cũng cho rằng yếu tố thời điểm và địa lợi (lợi thế của doanh nghiệp tại địa phương và quốc gia) cũng là một nhân tố để các nhà đầu tư đánh giá tiềm năng doanh nghiệp có thể tìm kiếm, lựa chọn và phát triển thị trường về sau.

Nhà sáng lập tài năng và nhân lực công nghệ gắn bó

Yếu tố con người được coi là vấn đề trung tâm quyết định sự sống còn của một doanh nghiệp. Trong đó, vai trò của đội ngũ nhà sáng lập được nhấn mạnh đầu tiên.

Ông Tài Nguyễn, người đó có kinh nghiệm nhiều năm trực tiếp triển khai cuộc thi khởi nghiệp Việt toàn cầu Vietchallenge đặc biệt nhấn mạnh vai trò của các nguyên tắc làm việc, đồng thời cho rằng nhà sáng lập (founder) đi du học quốc tế có khả năng thành công cao hơn, chẳng hạn như khi có cơ hội được du học ở nước ngoài, “các coder (lập trình viên) Việt Nam có thể thực hiện được như ở quốc tế, sánh vai với các nước trên thế giới”. Bên cạnh đó, để một doanh nghiệp có thể vận hành hiệu quả, vấn đề nhân sự cũng đóng vai trò không kém phần quan trọng.

Chia sẻ về vấn đề này ở Mỹ, Ông Trí Hoàng – Nhà sáng lập và Giám đốc điều hành Trung tâm ươm tạo khởi nghiệp Ai20x tại Silicon Valley cho hay: “Nhân sự khá quan trọng bởi thị trường rất dễ thay đổi, trong tình huống đó, chỉ có con người có thể chèo lái con thuyền ra khỏi khó khăn”.

Các nhà đầu tư quốc tế cho rằng kỹ sư của Việt Nam có thể đưa ra sản phẩm sánh ngang với thế giới và hoàn toàn có thể có các công ty công nghệ với những kỹ sư giỏi. Tuy nhiên, tính ứng dụng của các kỹ sư phần mềm còn hạn chế, chính vì vậy cần nhiều yếu tố để hỗ trợ.

Về phía mình, Shark Vương cho rằng nhân sự trong doanh nghiệp yêu cầu nhiều kỹ năng nhưng cần nhấn mạnh tính tập trung, nếu lan man nhiều chuyện rất dễ mất tập trung, đặc biệt khi nhận đầu tư rất dễ “lên trời”…

Là một nhà đầu tư truyền thống, nhưng Shark Vương cũng công nhận rằng tại Shark Tank mùa 3, có 70% là startup về công nghệ, trong 30% còn lại thì có tới 15% là ứng dụng công nghệ vào cuộc sống. Có thể nói, hiện nay xu hướng các nhà đầu tư đang là các nhà đầu tư công nghệ. Tuy nhiên, Chủ tịch King Invest vẫn đánh giá cao khả năng sinh lợi nhuận, còn các vấn đề công nghệ, ông sẽ để các chuyên gia chuyên ngành đánh giá.

Hướng đến hỗ trợ tài chính trực tiếp cho startup từ Đề án 844 từ năm 2020

Xác định vai trò lớn của nhà nước trong cung cấp vốn mồi cho doanh nghiệp khởi nghiệp, tại thông tư 45/2019/TT-BTC về quản lý tài chính Đề án 844 mới có hiệu lực từ tháng 9.2019 vừa qua, Nhà nước đã cho phép hỗ trợ một phần kinh phí cho doanh nghiệp khởi nghiệp được tuyển chọn từ cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia hàng năm.

Trong thời gian tới, các cơ quan quản lý Đề án 844 sẽ thực hiện các cuộc khảo sát quy mô và phối hợp với các chuyên gia để hình thành cơ chế hỗ trợ tài chính cho startup từ Đề án 844. Có thể nói, sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia không chỉ cần sự nỗ lực từ phía doanh nghiệp mà đặc biệt cần vai trò thúc đẩy, hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước và sự tham gia một cách chủ động, mang tính xây dựng từ toàn bộ các thành tố trong hệ sinh thái.

PV