Theo đánh giá của các nhà đầu tư, Việt Nam đang nổi lên là một trong những hệ sinh thái khởi nghiệp năng động nhất khu vực ASEAN về tốc độ phát triển. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng để tạo sức bật cho khởi nghiệp sáng tạo (KNST) Việt Nam, cần sớm có những cơ chế đặc thù. Ông Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này với báo Công Thương.

Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ và ông Nguyễn Việt Dũng – Giám đốc Sở KHCN TP.HCM trao đổi tại sự kiện WHISE 2019.

Trong thời gian qua, “dòng chảy” KNST đã thực sự xuất hiện và ngày càng ghi dấu ấn tại Việt Nam. Xin ông cho biết đánh giá về sự phát triển hệ sinh thái KNST của Việt Nam cho đến thời điểm này?

Hệ sinh thái KNST của Việt Nam trong năm 2019 có sự bùng nổ, khởi sắc trong mọi lĩnh vực như logistics, y tế, đào tạo, nông nghiệp… Bên cạnh đó, một số tập đoàn lớn trong lĩnh vực này cũng quan tâm đến hệ sinh thái khởi nghiệp và đã có những quỹ đầu tư, hệ thống cố vấn (mentor), không gian khởi nghiệp dành cho các bạn trẻ. Đồng thời, môi trường thể chế, chính sách cho khởi nghiệp đã có những bước thay đổi rõ rệt.

Điểm sáng nhất là khu vực tư nhân và nhà nước đã đồng hành với nhau, tổ chức những sự kiện chung và mang nhiều startup ra nước ngoài. Theo đó, ngoài các giải thưởng, còn gọi được nhiều nguồn vốn tốt, số lượng quỹ đầu tư vào các startup Việt Nam tăng lên rõ rệt. Các nhà đầu tư đánh giá, Việt Nam đang nổi lên như là một trong những hệ sinh thái năng động nhất khu vực ASEAN về tốc độ phát triển. Việt Nam đứng trong top 3 thị trường khởi nghiệp phát triển mạnh tại khu vực này.

Tuy nhiên, qua quá trình làm việc với các nước như Singapore, Hàn Quốc, họ cho rằng, những thủ tục của Việt Nam cần phải tiếp tục cải tiến. Chẳng hạn, trong giấy phép đầu tư cho KNST tại các nước đều có hành lang riêng, cơ chế thoái vốn, rút vốn, nhượng vốn cũng khác, không giống đầu tư thông thường; cơ chế để cấp phép sản phẩm mới phải nhanh chóng hơn…

Như ông vừa chia sẻ, các nước đều có cơ chế riêng cho khởi nghiệp và việc này cũng cần thiết ở Việt Nam. Vậy, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ có những hoạt động như thế nào để chúng ta sớm có được những cơ chế đặc thù như vậy?

Những cơ chế đặc thù dành cho nhà đầu tư, cá nhân cho khởi nghiệp vô cùng quan trọng. Hiện nay, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa mới chỉ đề xuất được các tổ chức đầu tư, các quỹ đầu tư, các công ty đầu tư, nhưng còn cá nhân đầu tư hay còn gọi là nhà đầu tư thiên thần, chúng ta còn đang chưa có cơ chế để khuyến khích họ vào cuộc. Chẳng hạn, trong việc miễn giảm thuế, hay cơ chế đầu tư cho khởi nghiệp: Khi nào được cấp giấy phép đầu tư và khi thành công, có cơ chế để họ rút vốn bù cho những khoản lỗ khác không…

Từ góc độ Bộ Khoa học và Công nghệ, chúng tôi luôn lắng nghe, tiếp thu những phản hồi cũng như là một kênh đầu mối nhận phản hồi từ các nhà đầu tư, các chuyên gia. Trên cơ sở này, chúng tôi sẽ thường xuyên báo cáo định kỳ Chính phủ để từ đó, có những cơ chế thí điểm đặc thù, những chỉnh sửa quy định pháp luật hiện hành hoặc có những hành lang pháp lý mới cho mô hình đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.

Sắp tới, tại Quảng Ninh sẽ diễn ra Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2019 (Techfest Vietnam 2019) – ngày hội lớn nhất dành cho cộng đồng khởi nghiệp. Mục tiêu Techfest Vietnam năm nay là gì, thưa ông?

Với chủ đề “nguồn lực hội tụ”, mục tiêu của Techfest năm nay là mang được càng nhiều nguồn lực trong nước và quốc tế đến cho hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam càng tốt. Chúng tôi nhấn mạnh vào nguồn lực con người: Trí tuệ, kinh nghiệm, huấn luyện viên, nhà đầu tư là những nguồn lực quan trọng nhất. Đối với nguồn lực về công nghệ, làm sao mang càng nhiều những giải pháp, nền tảng công nghệ hay, những mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ càng tốt. Về nguồn vốn, không chỉ các quỹ đầu tư mạo hiểm, mà chúng tôi mong muốn cả các tập đoàn, các nhà đầu tư thiên thần khu vực ASEAN mang vào những nguồn lực mới và giúp cho các nhà đầu tư trong nước liên kết được với các nhà đầu tư nước ngoài, tạo thành một thị trường vốn của ASEAN cho KNST.

Xin cảm ơn ông!

Quỳnh Nga – Công Thương