Một số startup công nghệ Úc cho rằng công nghệ có thể bảo vệ con người khỏi hàm cá mập. Các hãng này tận dụng trí tuệ nhân tạo (AI), máy bay không người lái và vùng lực điện để chặn cá mập ăn thịt người.

 

Theo Bloomberg, giới chức Mỹ đang theo dõi sát các tiến bộ kỹ thuật trong mảng này. Họ biết rằng tình hình biến đổi khí hậu đang thay đổi mô hình di cư của cá mập, đe dọa đẩy cá mập trắng lớn đến gần bờ biển hơn. Mùa hè vừa qua, cá mập tấn công nhiều thanh thiếu niên tại các bãi biển từ bang California cho đến thành phố New York (Mỹ).

Cá mập thường lui đến những vĩ độ thấp hơn, song việc đại dương nóng dần lên đẩy con mồi của chúng về phía bắc, theo Giáo sư Stephen Kajiura thuộc Đại học Florida Atlantic. Những kẻ săn mồi nằm trên đỉnh của chuỗi thức ăn đi theo con mồi, và điều này đồng nghĩa với việc chúng phải bơi sang chỗ mới, bao gồm cả bờ biển đông bắc Mỹ.

“Chúng tôi ý thức được việc cá mập trắng lớn đang săn mồi gần bờ đến mức nào”, CEO Cynthia Wigren của Nhóm bảo vệ Cá mập trắng Đại Tây Dương cho hay.

Cách đây hai tuần, một người đàn ông 26 tuổi bị cá mập giết và đây là trường hợp tấn công gây tử vong đầu tiên ở Cape Cod (Massachusetts, Mỹ) trong 80 năm qua. Bà Wigren sống ở khu vực này, lập tức đi tìm công nghệ mới có thể giúp ngăn chặn các cuộc tấn công diễn ra trong tương lai.

Năm ngoái, học sinh trường trung học New South Wales Samuel Aubin thiết kế ứng dụng trên smartphone có tên SharkMate, sử dụng AI để phân tích 13 yếu tố môi trường ảnh hưởng đến hành vi của cá mập, trong đó có thời gian trong ngày, vị trí gần sông và các trận mưa gần đây. Các yếu tố này được kết hợp với dữ liệu như số lượng nhân viên cứu hộ đang làm nhiệm vụ để tính toán tỷ lệ bị cá mập tấn công.

Hồi tháng 1, Ripper Group, công ty vận hành máy bay không người lái tìm kiếm và cứu nạn ở Úc, cho ra mắt SharkSpotter, chương trình máy tính học sâu quét đại dương để tìm cá mập từ không trung. Thuật toán AI phát hiện động vật dựa trên chuyển động, tốc độ, màu sắc, hình dạng và kiểu bơi.

Khi phát hiện cá mập, máy bay không người lái gửi cảnh báo đến cứu hộ và có thể thả tức thì nhiều thiết bị được bơm hơi cho những người đang bơi gặp nguy hiểm. Máy bay không người lái hoạt động dọc theo 15 bãi biển ở New South Wales vào mùa hè năm ngoái, và CEO Eddie Bennet cho hay họ sẽ tuần tra thêm 50 bãi biển nữa khi nhiều hiệp hội cứu hộ hợp tác hơn.

SharkMate và SharkSpotter cố gắng tác động đến hành vi của con người. Shark Shield của Ocean Guardian cố gắng thay đổi hành vi của con vật. Thiết bị truyền tải điện phát ra vùng lực ba chiều, tạo ra cơn co thắt không thể chịu được trong hệ thống cảm giác của cá mập, khiến nó phải quay lưng lại với con mồi.

Thiết bị di động này có giá bán lẻ khoảng 500 USD, có thể được đeo trên mắt cá chân của thợ lặn, dán vào miếng đệm của ván lướt sóng hoặc dưới đáy thuyền. Các nhà nghiên cứu phân tích hàng trăm cuộc chạm trán giữa mồi nhử và cá mập, trong đó có cá mập trắng lớn dài 4 mét, và xác định trong tài liệu nghiên cứu được đánh giá ngang hàng rằng Shark Shield hiện là thiết bị chặn cá mập bằng điện được chứng minh hiệu quả.

Một số nhà nghiên cứu cá mập hàng đầu ủng hộ ba công nghệ trên, và dự báo rằng sự kết hợp giữa máy bay không người lái và AI có thể làm giảm sự cần thiết của lưới cá mập, vốn đã và đang làm mất đi nhiều bãi biển bơi lội tốt và gây thiệt hại cho đời sống sinh vật biển trong gần một thế kỷ qua.

Ba startup đều được các nhà bảo tồn điều hành, đặt mục tiêu không chỉ chặn cá mập tấn công con người mà còn chặn con người bắn cá mập để trả thù. Sáu con cá mập bị bắt và bắn ở quần đảo Whitsunday ở Úc trong đợt hoạt động gây tranh cãi do chính quyền Queensland tổ chức, sau khi một người phụ nữ 46 tuổi và em gái 12 tuổi bị cá mập cắn.

Tiến sĩ Gavin Naylor, Giám đốc Chương trình nghiên cứu Cá mập của bang Florida cho hay các cuộc tấn công vô cớ của cá mập là vô cùng hiếm, dù tỷ lệ đang tăng dần từ thập niên 1970 trong bối cảnh số cá mập trắng được bảo vệ lên lại mức lịch sử, các môn thể thao dưới nước phát triển hơn và nhiều nước thận trọng trong việc báo cáo vụ việc.

Dù vậy, việc báo chí đưa tin về các vụ bị cá mập tấn công đang làm thiên lệch thực tế. Ông Naylor theo dõi số liệu và xác nhận số vụ tấn công trong năm nay thấp hơn mức trung bình. Trong năm 2017, có khoảng 88 cuộc tấn công không có sự khiêu khích diễn ra trên thế giới, trong khi từ đầu năm đến nay chỉ có 40 vụ.

Mỗi khi có đợt cá mập tấn công ở Úc, ngành du lịch 120 tỉ USD của nước này chịu ảnh hưởng. Chính quyền quan tâm đến các startup chống cá mập để bảo vệ người dân, nền kinh tế và chống việc làm thịt động vật.

Úc cấp tài trợ cho ứng dụng SharkMate của em Aubin, giúp các thiếu niên đưa chương trình này ra 150 bãi biển của đất nước. Họ cũng giảm giá 200 USD cho những người mua Shark Shield từ hãng Ocean Guardian. Dù được hỗ trợ nhiều nhưng người tiêu dùng vẫn không mấy mặn mà, vì “thật khó để thuyết phục mọi người rằng bạn có thể chặn một con cá mập trắng nặng cả tấn di chuyển nhanh đến chỗ bạn và ăn thịt bạn”, CEO Ocean Guardian Lindsay Lyon cho hay.

Thu Thảo – Báo Thanh niên

Bài gốc