Đó là những con số trong báo cáo kết quả khảo sát về thực trạng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (startup ĐMST) Việt Nam năm 2020 trước tác động của dịch Covid-19 do Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp (Sysvietnam – Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam) thực hiện.

Đóng băng sản xuất

Theo Giám đốc Sysvietnam Nguyễn Đức Tùng, trong số 254 startup tham gia khảo sát có 30% thuộc lĩnh vực nông nghiệp, tiếp sau đó là nhóm startup thuộc lĩnh vực công nghệ, thông tin và truyền thông chiếm 17%, lĩnh vực bán buôn, bán lẻ và công nghiệp chế biến chế tạo cùng là 13%. 27% lượng DN còn lại là các ngành du lịch (10%), logistics (7%), giáo dục (3%) và các ngành nghề khác (7%).

Dịch Covid-19 đã gây ra thiệt hại lớn đối với cộng đồng DN startup khi có tới 50% xác nhận lâm vào tình trạng hoạt động cầm chừng và phát sinh thu nhập không đáng kể. Trong khi đó, 23% startup cho rằng, đang mất đi cơ hội gọi vốn và cơ hội mở rộng thị trường, 20% startup chọn đóng băng các hoạt động nghĩa là dừng mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh; 4% startup phải dừng mọi hoạt động quảng cáo trên tất cả các nền tảng kể cả online và offline nhằm tiết kiệm chi phí và chỉ 3% bị ảnh hưởng một cách hạn chế, không đáng kể.

Thiệt hại tổng cộng ước tính trong 4 tháng năm 2020 của tổng số startup tham gia khảo sát là 152,6 tỷ đồng, với số tiền thiệt hại khoảng 200 – 500 triệu đồng đối với mỗi startup. Do vậy, nhu cầu vay vốn để duy trì, khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh của startup hiện đang rất lớn, đáng chú ý là 100% các startup có nhu cầu vay vốn trung và dài hạn với tổng số tiền 274,8 tỷ đồng. Nhu cầu vay phổ biến của mỗi startup dao động từ 500 triệu đến 2 tỷ đồng.

4 giải pháp cơ bản

Trước những ảnh hưởng tiêu cực của Covid-19, các startup đã triển khai những hành động quyết liệt để tồn tại, đa phần các startup đều nhận định giai đoạn hiện tại mục tiêu “sống sót” được đặt lên hàng đầu, mục tiêu tăng trưởng dành cho giai đoạn hậu dịch.

Rất nhiều phương án được các DN chủ động đối phó, trong đó giải pháp đầu tiên và cũng là phổ biến nhất với 100% startup chuyển hướng kinh doanh từ offline sang online, đẩy mạnh kênh bán hàng trực tuyến. Thậm chí một số founder cho rằng, khi dịch bệnh qua đi thì kênh online sẽ được ưu tiên hơn kênh bán offline vì đây là xu hướng thương mại toàn cầu không thể đảo ngược, startup phải thích nghi để tồn tại.

Giám đốc Sysvietnam Nguyễn Đức Tùng

Thứ hai chính là “chuyển đổi số”. Áp lực xảy đến với startup do Covid-19 đã thúc đẩy mạnh mẽ startup nghiên cứu việc ứng dụng triệt để hơn nữa công nghệ trong các quy trình sản xuất, kinh doanh đến quản trị mô hình kinh doanh, định hình lại chiến lược phát triển phù hợp với xu thế và trật tự mới của thị trường.

Thứ ba, tăng cường áp dụng công nghệ cao, tự động hóa sản xuất nhằm giảm nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm tối đa chi phí sản xuất nhằm đưa sản phẩm ra thị trường với giá cả tốt nhất và chất lượng cao nhất. Thứ tư, cắt giảm mạnh nhân lực ở một số khâu ít quan trọng. Thay đổi từ chiến lược phát triển “nhanh và mạnh” sang cắt giảm “sâu và rộng”.

Ngoài nhu cầu về vốn, startup mong muốn nhận được hỗ trợ trong việc kết nối thị trường và hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm (nông sản, các sản phẩm du lịch…), chuyển giao công nghệ chế biến tiêu chuẩn kỹ thuật cao, miễn giảm, gia hạn nộp thuế trong năm 2020.

Về cơ hội kinh doanh, 60% startup khẳng định không tìm thấy cơ hội kinh doanh mới trong đại dịch. Chỉ có 25% startup tìm thấy cơ hội gia tăng hiệu quả kinh doanh thông qua 2 việc làm chính, đó là cắt giảm chi phí hoạt động sản xuất mà vẫn bảo đảm được công tác vận hành (công việc đáng lẽ phải thực hiện trước đó ngay cả khi dịch bệnh chưa diễn ra) và triển khai hoạt động kinh doanh theo trend mùa dịch. Đó là, phát triển, kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ công nghệ phục vụ làm việc từ xa như dịch vụ bảo mật dữ liệu từ máy chủ của công ty (khi nhân viên làm việc tại nhà); tăng cường đẩy mạnh tiếp thị và bán hàng qua kênh online.

Trước những khó khăn của các DN startup, ông Nguyễn Đức Tùng chia sẻ, sau gần 2 tháng từ khi Chỉ thị số 11/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch Covid-19 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành, startup gần như chưa thể tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi nhằm ứng phó với đại dịch vì những rào cản về thủ tục pháp lý với tổ chức tín dụng.
“Cộng đồng DN startup Việt Nam thực sự cần một cơ chế hỗ trợ mạnh mang tính đặc thù, trong đó vấn đề vốn đầu tư cần được ưu tiên hơn cả. Rất cần một quỹ hỗ trợ đặc thù cho các startup không chỉ cho giai đoạn hiện nay mà cho cả tương lai” – vị này nhấn mạnh.

“Cần có một giải pháp về tài chính để vực dậy startup ngay lúc này, nếu không họ sẽ chết vì “đói” trước khi chết vì virus.” – Giám đốc Sysvietnam (thuộc Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam) Nguyễn Đức Tùng