Các startup thường nghĩ rằng, khi bắt đầu thì chỉ cần một ý tưởng hay. Tuy nhiên, từ ý tưởng đến việc quản trị, điều hành và phát triển một dự án hay một doanh nghiệp là điều không hề dễ dàng. Thực tế, ý tưởng khởi nghiệp chỉ chiếm 1% thành công của startup, 99% còn lại là do các yếu tố khác như tài chính, quản trị, nhân sự và marketing.

Tại sao phải đánh giá ý tưởng?

Muốn startup trước tiên bạn phải có ý tưởng.  Ý tưởng có thể được xây dựng từ chính mong muốn, khát vọng của bản thân hay từ những vấn đề mà mọi người xung quanh mình đang gặp phải. Một ý tưởng hay là tiền đề để startup thành công.

Đánh giá ý tưởng để:

  • Xem xét tính khả thi
  • Sản phẩm của bạn có khác biệt không
  • Đánh giá tiềm năng/nhu cầu của thị trường
  • Sản phẩm có giải quyết được vấn đề mọi người đang gặp phải
  • Tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức đầu tư của bản thân và xã hội

Một ý tưởng sai sẽ biến mọi nỗ lực tiếp theo trở nên vô nghĩa và lãng phí. Cũng giống như bạn chọn sai hướng thì càng đi càng sai và chả bao giờ tới đích cho dù rất nỗ lực.

Đánh giá ý tưởng bằng cách nào ?

Theo Kevin Hale người sáng lập Wufoo, để đánh giá một ý tưởng có khả thi hay không hãy xét theo 3 yếu tố sau (biên dịch bởi Hương Nguyễn – giám khảo startup Elite)

  • Problem (Vấn đề): Về cơ bản, có những điều kiện ban đầu cho phép startup của bạn tăng trưởng nhanh.
  • Solution (Giải pháp): Những thử nghiệm mà bạn làm, trong những điều kiện đó, để startup của bạn tăng trưởng nhanh.
  • Insight: Bạn có thể giải thích tại sao với những thử nghiệm mà bạn làm, là giải pháp của bạn, có thể kết thúc thành công.

Kevin Hale – người sáng lập Wufoo

Theo đó, một vấn đề đáng để giải quyết (Problem) có 6 đặc tính dưới đây:

  1. Popular: Vấn đề tốt thường phổ biến, nhiều người gặp.
  2. Growing: Ngày càng có nhiều người gặp phải vấn đề này.
  3. Urgent: Vấn đề cần phải được giải quyết nhanh chóng.
  4. Expensive: Có thế tính chi phí cao
  5. Mandatory: Vấn đề bắt buộc phải được giải quyết, cần phải có giải pháp để xử lý.
  6. Frequent: Nhiều người sẽ gặp phải vấn đề này nhiều lần, lặp đi lặp lại.

Vấn đề mà bạn đang giải quyết không nhất thiết phải có đủ 6 đặc tính trên, nhưng nên có ít nhất một vài đặc tính, càng nhiều càng tốt. Còn nếu nó không có đặc điểm nào trên đây, thì nên tự hỏi lại, liệu đây có là một vấn đề đáng để giải quyết hay không, hay nó chỉ là một giải pháp, một sản phẩm có cũng được không thì cũng chả sao. Trong đó, yếu tố Frequent là một yếu tố quan trọng.

Kevin Hale mô tả vấn đề lý tưởng là:

  • 1M users (hoặc hơn càng tốt): Vấn đề của 1 triệu user là vấn đề tốt
  • Market growing 20%/year: Nếu thị trường bạn đang tham gia tăng trưởng 20%/năm thì rất tốt bởi vì bạn đang ở đúng xu hướng
  • Urgent problems: Vấn đề cần được giải quyết ngay lập tức
  • Problems that cost money: Vấn đề khiến người dùng phải tốn chi phí, và nếu bạn có thể giải quyết được vấn đề này, giúp tiết kiệm chi phí hoặc giảm chi phí của người dùng, thì bạn có thể charge tiền họ trên số tiền mà bạn giúp họ tiết kiệm được.
  • Problems related to the law changes: Vấn đề liên quan đến việc thay đổi luật.
  • Hourly problems: Vấn đề mà người dùng gặp thường xuyên, nhiều lần trong ngày. Ví dụ: Grab, Uber, các giải pháp tương tự phát triển nhanh vì bạn phải di chuyển ít nhất 2 lần một ngày, 1 lần đi, 1 lần về, có khi còn đi lại 5 lần bảy lượt 1 ngày nếu có nhiều việc.

(Xem toàn bộ nội dung slide của Kevin Hale tại đây)

Lưu ý: Khi đánh giá về yếu tố Solution, cần xem giải pháp đó có dễ dàng bị bắt chước hay không và giải pháp đó đã được chứng minh thực tế hay mới chỉ là tính lý thuyết

Đây là những tiêu chí rất hay để đánh giá một startup có tiềm năng hay không. Các bạn startup founder, nhất là các startup ở giai đoạn đầu có thể tự xem lại và đánh giá vấn đề mình đang giải quyết có thật sự là vấn đề đáng giải quyết hay không, bởi vì nếu không thì có thể giải pháp, sản phẩm của bạn sẽ khó bán sau khi đưa ra thị trường, gây tốn kém không cần thiết.

Theo sách Startup Handbook 2.0 – Làm sao để không bị “ngáo” khởi nghiệp