Nhân được hỏi về việc tuyển dụng nhân viên trong lĩnh vực đầu tư và tư vấn chiến lược, ông Nguyễn Quốc Toàn – giám đốc điều hành tổ chức giáo dục Hoa Kỳ (IAE) có những góp ý như sau về những chuẩn bị cơ bản nhất dưới đây:

A. Kiến thức chuyên môn

– Định giá doanh nghiệp (Valuation): Đọc cuốn Valuation của McKinsey hay học Định giá của Damodaran (lên mạng mà Google nhé). Còn nếu muốn nhanh thì lên mạng học 2 khoá Valuation của Wall Street Prep là được.(https://www.wallstreetprep.com)

– Chiến lược kinh doanh:

1. Contemporary Strategy Analysis của Robert Grant
2. Chiến lược Đại Dương Xanh (Blue Ocean Strategy)

B. Kiến thức chung về ngành

– Vào mạng CafeF, Stoxplus: Hiểu về tình hình tài chính các công ty;

– Đọc Báo Cáo Thường Niên hoặc trình bày chiến lược hàng nămcủa mấy công ty lớn ở Việt Nam, như Masan, Vingroup, Vinamilk. Đọc để hiểu lợi thế cạnh tranh của họ là gì, tại sao họ độc đáo.

– Vào SlideShares: Tìm đọc mấy pitching documents của các công ty. Đặc biệt là đọc phần trình bày của Masan Group CEO về chiến lược kinh doanh (cách đây mấy năm, cực kỳ thú vị)

– Đọc McKinsey Insights để hiểu về các xu hướng quản trị, chiến lược, sản phẩm trên thế giới

– Đọc DealStreetAsia, Techcrunch để biết chuyện gì đang xảy ra với giới đầu tư, chuyện gọi vốn và các công ty

– Học luật công ty và phải hiểu rất rõ về luật chứng khoán. Bạn nào chăm chỉ thì chỉ mất 1 tuần là đọc hiểu hết. (Nhưng khi đi sâu vào đến phần soạn thảo văn bản và đàm phán các điều khoản thì chắc chắn cần luật sư cao thủ. Luật sư M&A/consulting khác hẳn với luật sư các ngành khác nên không dùng chung được nhé.)

C. Một số kỹ năng

– Kỹ năng trình bày: Tốt nhất là xem video giới thiệu về sản phẩm của Steve Jobs hoặc học cách trình bày của Steve Jobs

– Kỹ năng viết: Nếu bạn học MBA hoặc PhD thì bạn nhớ lại cách viết executive summary sao cho cô đọng, súc tích.

– Kỹ năng trình bày văn bản: Cái này bạn phải xem bản mẫu của một số tài liệu công ty bạn đã từng làm (information memorandum, strategy consulting notes, teaser). Kỹ năng này không khó, nhưng phải tập. Bạn nào có óc thẩm mỹ, tư duy logic, khoa học thường làm rất dễ.

D. Kiến thức bên ngoài

Làm nghề này các bạn phải có kiến thức sâu và chuyên môn, nhưng rộng về kiến thức chung. Bạn phải thường xuyên lướt xem thế giới đang xảy ra chuyện gì, ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam và thế giới ra sao.

Có điều lạ là các bạn trẻ độ này rất nhiều bạn lười đọc về tình hình thế giới chung. Hỏi chả biết gì cả. Hỏi Brexit là thế nào? Chiến tranh thương mại Mỹ Trung là sao? Kinh tế Việt Nam đang được các chuyên gia nhận định thế nào? Cách mạng 4.0 ở Việt Nam có thật không hay chỉ là sáo rỗng?

Hồ Ngọc Hà có lấy chồng nữa không? Lệ Quyên tâm sự về công việc và chồng thế nào, có căng thẳng như trên báo không? Tại sao vụ Bs Hoàng Công Lương lại quan trọng thế. Chủ tịch nước Việt Nam hiện giờ là ai, sao lại nhiều người thích, vì lý do gì? Tại sao chuyện cô giáo đánh trẻ con hay cả một tỉnh tráo bài thi lại không thể chứng tỏ năng lực của Bộ Dục là tệ cả?

Nhiều bạn chả đọc gì hết. Các bạn có những mối quan tâm rất hẹp. Do vậy, nói chuyện với các bạn cực chán và thất vọng.

Những kiến thức chung ấy rất quan trọng để bạn có kiến thức đa ngành và khi tư vấn, trò chuyện với khách hàng. Nên nhớ rằng khách hàng của các bạn là những C-levels (CEO, CFO, CMO, etc…) họ cực kỳ thông minh và hiểu biết. Họ sẽ không muốn nói chuyện với những kẻ ngốc ngếch làm mất thời gian của họ. Họ sẽ rất thích nói chuyện (và sau đó thì ký hợp đồng) nếu bạn có thể chia sẻ những mối quan tâm của họ.

E. Trải nghiệm nghề tư vấn

– Làm gì thì làm, bạn phải “get your hands dirty”: Sẵn sàng cắp cặp đi hầu các sếp. Bất cứ các thương vụ nào cũng nên xung phong tham gia. Đừng lấy cớ “em bận lắm” mà trốn.

– Giai đoạn tư vấn chiến lược và đàm phán mua bán công ty là giai đoạn thú vị nhất. Đừng bỏ qua. Lúc ấy bạn sẽ học được rất nhiều thứ từ cách đàm phán, hiểu biết các điều khoản, lúc nào cần phải xuống nước (thật và giả), lúc nào thì phải sẵn sàng rời bỏ cuộc chơi (walk away from the game), rồi quản lý kỳ vọng của các thân chủ nhà mình, nói sao cho thân chủ hiểu nhưng lại không tham (khi làm M&A), hay phải thay đổi mindset thân chủ (khi làm tư vấn chiến lược).

F. Để có cảm hứng làm nghề tư vấn

– Xem các phim sau để hiểu về thế giới tài chính: Pretty Woman, Barbarians at the Gate, Wall Street (hai tập).

– Xem Series: “Suits” để học cách đàm phán, dàn trận, lập luận.

– Cái hay nhất của nghề tư vấn investment banking hay tư vấn chiến lược là bạn luôn học hỏi được một điều gì mới, luôn được tiếp cận với những người vô cùng thông minh và thành đạt (thân chủ của bạn), và do vậy, mỗi lần xong một thương vụ vất vả, bạn sẽ giàu kinh nghiệm hơn, giỏi hơn.

Như hòn tuyết lăn, càng lăn nhiều, hòn tuyết càng dày hơn. Và bạn sẽ thấy công việc của bạn cực kỳ thú vị. Sau này có không làm nghề này nữa thì bạn đã ở một đẳng cấp cao hơn nhiều và làm được rất nhiều nghề khác.

Chúc các bạn thành công!

Toàn Nguyễn

Bài viết được chia sẻ trên Facebook 

Ông Nguyễn Quốc Toàn hiện là giám đốc điều hành tổ chức giáo dục Hoa Kỳ (IAE), một trong những tập đoàn giáo dục lớn tại Việt Nam. IAE hiện đang sở hữu 9 cơ sở giáo dục như Ivyprep Education, iSmart Education, EQuest Academy, Đại học Phú Xuân…

Ông Toàn tham gia tư vấn, đóng góp ý kiến và xây dựng hành lang pháp lý một số văn bản trong lĩnh vực giáo dục. Bên cạnh đó, ông Nguyễn Quốc Toàn còn là một doanh nhân, nhà kinh tế. Ông đồng sáng lập một số doanh nghiệp về tư vấn ngân hàng đầu tư, giáo dục và công nghệ giáo dục. Ông tốt nghiệp Tiến sĩ Kinh tế tại Đại học New York năm 2004.